سمندر مکزیکی یا آکسولوتل جانوری پوشیده از رمز و راز است که توانسته قوانین بیولوژیکی معمول را بر هم بزند. نام آکسولوتل Axolotls از نام خدای آتش Xolotl گرفته شده. اقوام آزتک عقیده داشتند که خدای آتش می‌تواند شکلی شبیه سمندر به خود بگیرد. به گفته محققان سمندر مکزیکی از حدود ۱۰ هزار سال پیش تا کنون در روی زمین زندگی می‌کرده و ساکن مرداب‌ها و تالاب‌های مکزیک بوده است. برای آشنایی بیش‌تر با این موجود شگفت‌انگیز با این مطلب پت‌بوم همراه شوید.
مشخصات سمندر مکزیکی
| طول عمر: ۱۰ تا ۱۵ سال |
| طول مدت بارداری: ۲ هفته |
| تعداد تخم‌ها: ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ تخم |
| سن بلوغ: ۶ ماه |
| وزن: ۵۶ تا ۲۲۶ گرم |
| قد: ۱۵ تا ۴۵ سانتی‌متر |
چرا سمندر مکزیکی جانور عجیب و شگفت‌انگیزی است؟
شاید برایتان جالب باشد که بدانید بر خلاف سایر سمندرها، آکسولوتل‌ها نئوتنیک هستند، به این معنی که ویژگی‌های دوره ابتدایی زندگی را تا بزرگسالی حفظ می‌کنند. سمندر مکزیکی در تمام عمر خود در آب (مانند لارو) باقی می‌ماند. آن‌ها آبشش‌های خارجی، دم و باله را حفظ می‌کنند و فاقد پلک‌های متحرک هستند.
از دیگر توانایی‌های جذاب سمندر مکزیکی این است که می‌تواند در صورت نیاز و برای استتار، رنگ خود را چند درجه روشن‌تر یا تیره‌تر کند. اما ویژگی جالب این جانور که باعث تعجب دانشمندان شده، توانایی آن‌ها در بازسازی اندام‌هاست. سمندر مکزیکی توان بازسازی ریه‌ها، قلب، ستون فقرات و حتی قسمت‌هایی از مغزش را دارد.
دانشمندان دریافته‌اند که یک سمندر مکزیکی می‌تواند یک اندام را تا پنج بار به طور کامل و در چند هفته دوباره بازسازی کند. پوست، استخوان و غضروف و حتی ماهیچه‌ها دوباره بازسازی شده و عملکرد اصلی خود را به دست می‌آورند. به همین دلیل دانشمندان در حال تحقیقات زیادی درباره سمندر مکزیکی هستند. دانشمندان با بررسی سلول‌های این موجود شگفت‌انگیز به این نتیجه رسیده‌اند که سمندر مکزیکی بیش از هزار برابر پستانداران در برابر سرطان مقاومت دارد.
ویژگی‌های جسمی سمندر مکزیکی
سمندر مکزیکی بدنی پهن و مسطح با آبشش‌های پرزدار دارد و دهانش به آرامی در آب تکان می‌خورد. چشم‌های گرد و تیره با عنبیه‌های زرد و کمانی‌شکل و اندام مارمولک مانندی که شنا کردن را برایش ساده‌تر می‌کند، از دیگر ویژگی‌های این جانور است. با اینکه سمندر مکزیکی از آبشش خود برای تنفس زیر آب استفاده می‌کند، ممکن است گاهی هم برای نفس کشیدن به سطح آب بیاید چون این جانور یک دوزیست به حساب می‌آید و هم شش و هم آبشش دارد.
تغذیه سمندر مکزیکی
با اینکه ظاهر سمندر مکزیکی آن‌ها را مهربان و آرام نشان می‌دهد، ولی آن‌ها می‌توانند شکارچیان خوبی باشند. انواع کرم‌ها، نرم‌تنان و سخت‌پوستان، لاور حشرات و حتی ماهی‌های کوچک توسط اکسولوتل شکار می‌شود. سمندر مکزیکی در طول روز در بین گل‌ولای فرومی‌رود تا توسط موجودات بزرگ‌تر شکار نشود. اما با تاریک شدن هوا و فرارسیدن شب از مخفیگاه خود بیرون آمده و شروع به گشت‌وگذار می‌کند.
سمندر مکزیکی اغلب همراه با غذایی که شکار می‌کند کمی هم شن می‌خورد تا هضم غذا برایشان راحت شود. این عملکرد به شکل دیگری در پرندگان هم دیده می‌شود.
کمی فراتر از مقاله: روش نوین یادگیری
قبل مطالعه ادامه این مطلب نگاهی به آموزش‌های کاربردی پت بوم بیندازید:
چه عاملی زندگی سمندر مکزیکی را تهدید می‌کند؟
با اینکه سمندر مکزیکی در زیستگاه خود توسط لک‌لک‌ها یا حواصیل و یا حتی ماهی‌های بزرگی مثل کپور شکار می‌شود، با این وجود بزرگ‌ترین تهدید آن‌ها شهرنشینی و آلودگی دریاچه‌ها و برکه‌های آب شیرین است. از آن‌جایی که این موجودات باید در آب‌های راکد زندگی کنند، آلودگی آب‌ها تأثیر منفی زیادی بر زندگی آن‌ها گذاشته و آن‌ها را در خطر انقراض قرار داده است.
سمندر مکزیکی در خطر انقراض
با توجه به اینکه زیستگاه اولیه سمندر مکزیکی بسیار کم و محدود شده، جای تعجب نیست که این جانور در فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر IUCN قرار گرفته است. جمعیت سمندر مکزیکی به‌صورت پیوسته در حال کاهش است و تنها ۵۰ تا ۱۰۰۰ سمندر مکزیکی بالغ در طبیعت زندگی می‌کنند. پیش‌بینی می‌شد که سمندر مکزیکی تا سال ۲۰۲۰ منقرض شود، اما خوشبختانه این اتفاق هنوز نیفتاده است.
پارادوکس زندگی سمندر مکزیکی
در چند دهه اخیر نام سمندر مکزیکی یا آکسولوتل نسبت به گذشته بسیار رواج پیدا کرده است. خیلی از افراد تا قبل از این دوره، هیچ شناختی از این جانور نداشتند. این موضوع باعث به وجود آمدن یک پارادوکس عجیب شده است. زیرا سمندر مکزیکی تقریباً در طبیعت منقرض شده، اما به طور گسترده در فروشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های حیوانات خانگی در سراسر جهان توزیع می‌شود. فکر می‌کنید نگهداری از سمندر مکزیکی به‌عنوان حیوان خانگی کار درستی باشد؟
اگر می‌خواهید درباره انتخاب بهترین و مناسب‌ترین حیوان خانگی بیش‌تر بدانید، خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: بهترین و مناسب ترین حیوانات خانگی برای نگهداری در آپارتمان
با این حال جمعیت باقی‌مانده از سمندر مکزیکی اغلب بسیار همخون هستند، به این معنی که تنوع ژنتیکی زیادی ندارند. بنابراین در برابر فاجعه‌هایی مانند بیماری آسیب‌پذیر هستند و تعداد زیادشان در فروشگاه یا آزمایشگاه باعث کند شدن انقراض‌شان نمی‌شود.
اهمیت سمندر مکزیکی در فرهنگ مکزیک
سمندر مکزیکی جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و باورهای بومی مکزیک دارد. این موضوع باعث شده که تلاش‌های زیادی از سوی دولت مکزیک برای حفظ این جانور در خطر انقراض انجام شود. همچنین در اسکناس جدید ۵۰ پزو مکزیک که در سال ۲۰۲۱ چاپ و توسط انجمن بین‌المللی اسکناس معرفی شد، تصویری از سمندر مکزیکی دیده می‌شود. در این تصویر که صورتی مایل به بنفش است یک سمندر مکزیکی و زیستگاه آب شیرین او، درختان و گیاهان اطراف به همراه دو نفر در یک قایق کوچک به چشم می‌خورد.
سخن پایانی
سمندر مکزیکی برای رشد به آب عمیق و برای تخم‌گذاری به گیاهان نیاز دارد. از طرفی این جانور نسبت به تغییرات کیفیت آب حساس بوده و شهرنشینی در اطراف دریاچه‌های بومی باعث آلودگی و از بین رفتن زیستگاه این جانور شده است.
افرادی که از آب این دریاچه‌ها استفاده می‌کنند زندگی سمندر مکزیکی و سایر جانورانی که در این زیستگاه زندگی می‌کنند را به خطر انداخته و باعث شده‌اند تا رقابت شدیدی بین این جانوران و سمندر مکزیکی بر سر بقا به وجود بیاید. در صورتی که می‌خواهید اطلاعات بیش‌تری درباره سمندر مکزیکی یا سایر موجودات آبزی کسب کنید، با دامپزشکی آنلاین پت‌بوم تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا پرورش سمندر مکزیکی از انقراضش جلوگیری می‌کند؟
سمندر مکزیکی که به صورت مصنوعی تکثیر می‌شود تنوع ژنتیکی پایینی دارد و تأثیری در عدم انقراض این جانور ندارد.
سمندر مکزیکی چقدر عمر می‌کند؟
سمندر مکزیکی می‌تواند ۱۰ تا ۲۰ سال عمر کند.
چرا سمندر مکزیکی موجود عجیبی است؟
یکی از ویژگی‌های عجیب این جانور توانایی او در بازسازی اندام‌ها، ریه، غضروف و حتی بخش‌هایی از مغز است.
آیا نیاز دارید با دامپزشک صحبت کنید؟
ارتباط تلفنی و چت با دامپزشکان پت بوم به‌صورت شبانه‌روزی، برای دریافت مشاوره روی دکمه زیر کلیک کنید.
بدون دیدگاه