واکسن سگ – آشنایی و میزان اهمیت آن

واکسیناسیون سگ برای اطمینان از سالم ماندن دوست چهارپای شما از تولگی تا سال‌های پیری است. واکسن‌ها ایمن‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین راه برای محافظت از سگ شما در برابر بسیاری از بیماری‌های عفونی قابل پیشگیری هستند.

علم واکسیناسیون سگ‌ها در دهه گذشته پیشرفت قابل‌توجهی داشته است و ایمنی و کارایی آن‌ها را در برابر پاتوژن‌های موجود و در حال ظهور افزایش داده است. در این مقاله به بررسی واکسن سگ، آشنایی و میزان اهمیت آن می‌پردازیم.

آشنایی با ضرورت انجام واکسن سگ

مرگ و میر در اکثر توله‌ها و سگ‌های خانگی و اهلی عمدتاً به علت پیدایش بیماری‌های عفونی اتفاق می‌افتد. به همین منظور، عمل واکسیناسیون اکثراً به دلیل جلوگیری از پیدایش بیماری‌های عفونی در سگ‌ها مورد توجه است، زیرا می‌توان با اعمال واکسن سیستم ایمنی بدن سگ‌ها را در برابر انواع بیماری‌ها ایمن کرد و از منتقل شدن آن به سایر سگ‌ها و حتی انسان‌ها جلوگیری کرد.

واکسن‌های رایج سگ چیست؟

واکسیناسیون سگ‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: واکسن‌های ضروری (core) و واکسن‌های غیر ضروری (noncore)

واکسن‌های ضروری

واکسن‌های ضروری برای همه سگ‌ها و توله‌ها لازم است. واکسن‌های اصلی عبارتند از:

• واکسن دیستمپر سگ/ آدنوویروس-2 (هپاتیت)/ پاروویروس/ پارانفلوآنزا (تزریق شده به‌عنوان یک واکسن، که معمولاً به آن DA2PP، DHPP یا DAPP گفته می شود)
• واکسن ویروس هاری

واکسن‌های غیر ضروری

واکسن‌های غیر ضروری (که واکسن‌های سبک زندگی نیز نامیده می‌شوند) اختیاری در نظر گرفته می‌شوند و بر اساس عواملی مانند سبک زندگی حیوان خانگی و محل زندگی شما استفاده می‌شوند. چندین واکسن غیرضروری از بیماری‌های بسیار مسری یا بالقوه تهدید کننده زندگی محافظت می‌کنند. برای تعیین اینکه کدام واکسن‌های غیرضروری برای سگ شما مناسب است، دامپزشک شما به عوامل مختلفی توجه می‌کند، ازجمله:

• موقعیت جغرافیایی و خطر ابتلا به بیماری در این مناطق.
• این که آیا حیوان خانگی شما به مهد سگ‌ها، پارک سگ‌ها یا پانسیون‌ها می‌رود.
• خواه سبک زندگی حیوان خانگی شما شامل سفر کردن، پیاده‌روی یا قرار گرفتن در معرض طبیعت وحشی یا آب باشد.
• سلامت کلی حیوان خانگی شما.

واکسن‌های غیرضروری عبارتند از:

• واکسن Bordetella bronchiseptica (سرفه قفس).
• واکسن لپتوسپیرا (لپتوسپیروز در سگ).
• واکسن لایم Borrelia burgdorferi (Lyme).
• واکسن H3N2/H3N8 (آنفلوانزای سگ).
• واکسن کروتالوکس آتروکس (مار زنگی)

برنامه واکسن توله سگ

برای اینکه واکسن‌های توله سگ محافظت لازم را ایجاد کنند، هر دو تا چهار هفته یک بار تا زمانی که توله سگ حداقل به سن 16 هفتگی برسد، تزریق می‌شود. برخی از سگ‌ها در مناطق پرخطر ممکن است از دریافت آخرین واکسن‌ها در حدود 18 تا 20 هفتگی نیز سود ببرند.
در اینجا نمونه‌ای از نحوه برنامه‌ریزی معمولی عکسبرداری توله سگ آورده شده است:

سن	واکسن‌های ضروری	واکسن‌های غیر ضروری
6-8 هفته	DAP	بوردتلا پاراآنفلوآنزا (اغلب در واکسن ترکیبی DAP موجود است)
10-12هفته	DAP	لپتوسپیروز لایم آنفولانزای سگ
14-16 هفته	DAP، (دامپزشکان ترجیح می‌دهند واکسن نهایی DAP را در 16 هفته یا بعد از آن تزریق کنند) واکسن هاری	لپتوسپیروز لایم آنفولانزای سگ

در آخرین آپدیتی که از واکسیناسیون سگ‌ها در دسترس است، پروتکل 24-14-10-6 هفته توصیه می‌شود. البته این فواصل می‌تواند از 6 هفتگی به صورت سه هفته تا 24 هفتگی باشد. در نهایت، مهم است که با دامپزشک خود مشورت کنید تا برنامه مناسب واکسن‌های توله سگ را برای حیوان خانگی خاص خود شناسایی کنید.

برنامه واکسن سگ بالغ

سگ‌های بالغ به واکسن‌های اصلی خود (واکسن‌های DAP و هاری) علاوه‌بر واکسن‌های غیراصلی که توسط شما و دامپزشک‌تان تصمیم‌گیری می‌شود، نیاز دارند. برنامه واکسیناسیون سگ برای سگ بالغ ممکن است به شکل زیر باشد:

تکرار	واکسن‌های ضروری	واکسن‌های غیر ضروری
واکسن‌های سالانه برای سگ‌ها	هاری	لپتوسپیروز لایم آنفولانزای سگ Bordetella (گاهی اوقات داده می شود هر 6 ماه)
واکسن سگ برای هر سه سال یک بار	DAP هاری (پس از واکسن اولیه، هر 3 سال یکبار داده می شود)	در حال حاضر هیچ واکسن غیراصلی 3 ساله در دسترس نیست.

در نهایت، دامپزشک تعیین می‌کند که واکسن چقدر برای حیوان خانگی شما کار می‌کند.
اگر واکسن سگ شما به تاخیر افتاده است یا اگر اولین بار است که واکسن دریافت می‌کند، دامپزشک شما ممکن است یک واکسن تقویت کننده یا یک برنامه سالانه را توصیه کند تا حیوان خانگی شما کاملاً محافظت شود.

واکسن سگ از چه بیماری‌هایی جلوگیری می‌کند؟

رعایت واکسیناسیون سگ خود بهترین راه برای محافظت از توله سگ شما در برابر بسیاری از بیماری‌های مختلف است، ازجمله:

• هاری سگ: هاری ویروسی است که باعث بیماری عصبی می‌شود و برای حیوانات و مردم کشنده است. این ویروس بیشتر از همه ازطریق گاز گرفتن حیوان آلوده منتقل می‌شود. اگر سگ شما مبتلا به هاری باشد، این بیماری می‌تواند به وسیله زخم گاز گرفتگی به شما یا افراد دیگر منتقل شود.

• دیستمپر سگ: دیستمپر یک بیماری ویرانگر است که در سگ‌های واکسینه نشده بسیار مُسری است و می‌تواند منجر به علائم شدید عصبی، ذات الریه، تب، آنسفالیت و مرگ شود.

اگر دوست دارید در مورد ویروس دیستمپر سگ بیشتر بدانید، این مطلب را بخوانید: بیماری دیستمپر در سگ، علائم، تشخیص و درمان

• آدنوویروس 1: این یک بیماری ویروسی عفونی است که به عنوان هپاتیت عفونی سگ نیز شناخته می‌شود. باعث عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و همچنین تب، نارسایی کبد، نارسایی کلیه و بیماری‌های چشمی می‌شود.
• پاروویروس: این بیماری به ویژه در توله سگ‌ها مُسری است و می‌تواند باعث استفراغ شدید، اسهال، بی‌حالی سگ، کم آبی بدن و در موارد شدید حتی باعث مرگ شود.

برای اطلاعات بیشتر در مورد پاروویروس درسگ‌ها، خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: پاروویروس سگ و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید!

در نوبت واکسیناسیون سگ چه اتفاقی می‌افتد؟

قرار ملاقات واکسیناسیون بسیار بیشتر از یک تزریق سریع برای توله سگ شما است!
توله سگ شما وزن می‌شود و دامپزشک او یک معاینه پزشکی کامل انجام می‌دهد. دامپزشک شما احتمالاً از شما سؤالات زیادی در مورد نحوه رفتار حیوان خانگی شما، در مورد هر مشکلی و در مورد موضوعات خاصی مانند عادات خوردن و نوشیدن آن‌ها می‌پرسد. از پرسیدن هیچ سوالی از دامپزشک خود خجالت نکشید، دامپزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا توله سگ جدید خود را در سریع‌ترین زمان ممکن مستقر کنید.

علاوه بر معاینه کامل، دامپزشک شما واکسیناسیون را نیز انجام خواهد داد. تزریق زیر پوست در پشت گردن انجام می‌شود و اکثریت توله سگ‌ها آن را به خوبی تحمل می‌کنند.

واکسن تراکئوبرونشیت عفونی (سرفه قفس) تنها واکسنی است که تزریقی نیست. این مایعی است که به صورت سرپا روی بینی استفاده می‌شود، بدون نیاز به سوزن!

آیا حیوانات خانگی می‌توانند به واکسن واکنش داشته باشند؟

سگ‌ها می‌توانند واکنش‌های نامطلوبی به واکسیناسیون، داروها و حتی ویتامین‌ها و مکمل‌های طبیعی داشته باشند. این حوادث نادر هستند، اما ازآنجایی‌که اتفاق می‌افتند، مهم است که حیوان خانگی خود را بعد از قرار ملاقات با واکسن تحت نظر داشته باشید.

معمولاً واکسن‌های سگ واکنش‌های خفیفی از جمله ناراحتی یا تورم در محل تزریق ایجاد می‌کنند. سگ‌ها همچنین ممکن است تب خفیف داشته باشند یا انرژی و اشتهایشان برای مدت کوتاهی کم شود. اگر هر یک از این علائم بیش از 24 ساعت باقی ماند، با دامپزشک خود تماس بگیرید.

عوارض جانبی جدی‌تری ممکن است در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از واکسیناسیون نیز رخ دهد. اگر حیوان خانگی شما هر یک از علائم زیر را نشان داد، فوراً به دامپزشکی مراجعه کنید:

• استفراغ
• اسهال
• تورم پوزه در اطراف صورت و گردن
• سرفه کردن
• دشواری در تنفس
• خارش پوست
• کهیر

این واکنش‌ها بسیار کمتر شایع هستند اما می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند. قبل از اینکه دامپزشک شما هر گونه واکسن حیوانی را تجویز کند، اگر حیوان خانگی شما در گذشته واکنشی نشان داده است، به او هشدار دهید.

چرا توله سگ‌ها به بیش از یک دوز از برخی واکسن‌ها نیاز دارند؟

بدون آزمایش پیچیده، غیرممکن است که بفهمیم چه زمانی یک توله سگ ایمنی غیر فعالی را که از مادر دریافت می‌کند، از دست داده است. کاهش زودهنگام آنتی‌بادی‌های مادری توله سگ می‌تواند آن را در سنین بسیار پایین مستعد ابتلا به عفونت کند. یک ایمنی قوی دریافت شده از مادر در واقع می‌تواند با واکسیناسیون زودهنگام تداخل داشته باشد و باعث شکست در واکسیناسیون شود. علاوه‌بر این، دوز اول یک دوز اولیه است، به‌ویژه با واکسن‌های کشته شده و دوز دوم پاسخ به سطح بالاتر و طولانی‌تر ایمنی را افزایش می‌دهد.

چه مدت طول می‌کشد تا واکسن ایمنی ایجاد کند؟

در عرض چند ساعت پس از واکسیناسیون، مراحل اولیه پاسخ ایمنی تحریک می‌شود. معمولاً 10 تا 14 روز بعد از آخرین واکسیناسیون می‌توانید سگ خود را با محیط بیرون آشنا کنید. واکسن‌های کشته شده ممکن است محافظت کافی را تا پس از دوز دوم ایجاد نکنند. در توله سگ‌های جوان، آنتی‌بادی‌های مادری ممکن است تا اواخر سری واکسن مانع محافظت شوند. بنابراین، توصیه می‌شود حتی یک توله سگ واکسینه شده را تا پایان دوره واکسیناسیون خود از سگ‌ها یا توله‌های با سابقه واکسیناسیون ناشناخته دور نگه دارید.

سخن پایانی

گرفتن یک توله سگ جدید بسیار هیجان انگیز است، اما فراموش نکنید که واکسن جزو اولین اقدامات است! توله سگ‌ها ممکن است از طیف وسیعی از بیماری‌های ناخوشایند رنج ببرند که برخی باعث ناراحتی زیادی می‌شوند و برخی دیگر می‌توانند باعث مرگ شوند. خوشبختانه، ما می‌توانیم از توله سگ‌های خود در برابر برخی از این موارد محافظت کنیم. واکسیناسیون یک راه عالی برای ایمنی توله سگ شما در برابر برخی از بدترین بیماری‌های عفونی است. اگر در این زمینه نیاز به راهنمایی‌های بیشتر دارید می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین پلتفرم پت بوم کمک بگیرید.

منابع: petmd.com | vets4pets.com | vcahospitals.com

سوالات متداول

آیا واکسیناسیون می‌تواند سگ من را بیمار کند؟

برخی از سگ‌ها یک تا دو روز پس از واکسیناسیون دچار بی‌حالی یا درد خفیف می‌شوند. در مورد واکسن‌های کشته شده حاوی ادجوانت، ممکن است یک توده در محل واکسیناسیون ایجاد شود. اگر این توده دردناک است یا بیش از چند هفته بدون کاهش اندازه باقی ماند، با دامپزشک خود مشورت کنید.

آیا واکسن‌ محافظت صددرصدی ایجاد می‌کند؟

واکسن‌ها در محافظت از اکثر سگ‌ها در برابر بیماری بسیار موفق بوده‌اند. با این حال، شرایطی وجود دارد که در آن ممکن است بیماری بر ایمنی سگ غلبه کند و سگ واکسینه شده همچنان ممکن است دچار بیماری شود. در چنین مواردی، بیماری به‌طور کلی خفیف‌تر خواهد بود.

واکسن‌ چگونه به سگ تزریق می‌شود؟

برخی از واکسن‌ها به‌صورت موضعی استفاده می‌شوند، به‌عنوان مثال در داخل بینی، اما بیشتر آن‌ها باید برای رسیدن به حداکثر تحریک سیستم ایمنی تزریق شوند. برخی از واکسن‌ها به‌صورت زیر جلدی (درست زیر پوست) و برخی دیگر به‌صورت عضلانی (در عضله) تزریق می‌شوند.