بیماری توکسوپلاسموز گربه، از درمان تا پیشگیری از آن
یکی از بیماریهای نگران کننده در مورد گربهها، بیماری توکسوپلاسموز است. این بیماری از این جهت بیشتر نگران کننده است که میتواند به انسان منتقل شود و عوارضی را برای او ایجاد کند، در ادامه مطلب به بررسی بیماری توکسوپلاسموز گربه و پیشگیری از آن میپردازیم.
فهرست مطالب
نمایش
بیماری توکسوپلاسموز چیست؟
توکسوپلاسموز یک بیماری است که در اثر عفونت با ارگانیسمی به نام توکسوپلاسما گوندی (T. gondii) ایجاد میشود. این یک ارگانیسم تک سلولی میکروسکوپی مربوط به کوکسیدیا است. همهی موجودات خونگرم از جمله انسانها میتوانند به این ارگانیسم مبتلا شوند اما شیوع آن در گربهها بیشتر مطرح است. توکسوپلاسما یک انگل بسیار سازگار است و به ندرت باعث ایجاد بیماری قابل توجه در میزبانی میشود که او را آلوده میکند.
آیا نیاز دارید با دامپزشک صحبت کنید؟
توکسوپلاسما در گربهها چقدر شایع است؟
توکسوپلاسما در سراسر جهان رخ میدهد و در گربهها گستردهتر است. تعداد گربههای مبتلا و بیعلامت بیشتر از گربههای مبتلا با علامت میباشد. در مطالعات تحقیقاتی، تقریباً نیمی از گربههای بالغ در برخی مناطق جغرافیایی آنتیبادیهایی علیه این ارگانیسم در خون خود دارند که نشان میدهد آنها در مقطعی از زندگی خود در معرض عفونت قرار گرفتهاند. میزان آلودگی در گربههای خیابانی بیشتر است.
در مقابل، عفونت در گربههای خانگی که شکار کمی انجام میدهند یا اصلاً شکار نمیکنند و عمدتاً یا منحصراً غذاهای تجاری گربه میخورند، غیرمعمول است. با وجود تعداد بالای گربههای آلوده به توکسوپلاسموز، تعداد بسیار کمی از گربهها علائم بالینی قابل توجهی را نشان میدهند.
علائم توکسوپلاسموز گربه چیست؟
اکثر گربههای آلوده به این انگل هیچ نشانهای از بیماری را نشان نمیدهند. با این حال، گاهی اوقات میتواند باعث بروز بیماری در آنها شود، این بیماری بیشتر در گربههایی با سیستم ایمنی سرکوب شده، از جمله بچه گربههای جوان و گربههای مبتلا به ویروس لوسمی گربه (FeLV) یا ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) رخ میدهد.
شایع ترین علائم توکسوپلاسموز شامل تب، از دست دادن اشتها و بیحالی است. علائم دیگر ممکن است بسته به حاد یا مزمن بودن عفونت و محل انگل در بدن رخ دهد. در ریهها، عفونت توکسوپلاسموز میتواند منجر به ذات الریه شود که باعث مشکل در تنفس شده و به تدریج بدتر میشود. عفونتهایی که بر کبد تأثیر میگذارند ممکن است باعث ایجاد رنگ زرد در پوست و غشاهای مخاطی شوند (یرقان). توکسوپلاسموز همچنین میتواند چشمها و سیستم عصبی مرکزی (CNS) را تحت تأثیر قرار دهد و باعث التهاب شبکیه یا فضای بین عدسی و قرنیه (محفظه قدامی) شود.
از علائم آن میتوان به اندازه غیر طبیعی مردمک چشم و پاسخگویی به نور، نابینایی، عدم هماهنگی حرکات، افزایش حساسیت به لمس، تغییرات شخصیتی، چرخش، تکان خوردن گوش، مشکل در جویدن و بلع غذا، تشنج و از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع نیز اشاره کرد.
تشخیص توکسوپلاسموز گربه چگونه انجام میشود؟
توکسوپلاسموز معمولاً بر اساس تاریخچه گربه، علائم بیماری و نتایج آزمایشات آزمایشگاهی تشخیص داده میشود. اندازه گیری دو نوع آنتی بادی برای T. gondii در خون، IgG و IgM، می تواند به تشخیص توکسوپلاسموز کمک کند. سطوح بالای آنتی بادیهای IgG در یک گربه سالم نشان میدهد که گربه قبلاً آلوده شده است و به احتمال زیاد نسبت به ارگانیسم ایمنی دارد و این انگل را را دفع نمیکند. این گربهها دیگر منبع عفونت برای میزبانهای دیگر نیستند.
در مقابل سطوح بالای آنتی بادی IgM نشان دهنده عفونت فعال است. عدم وجود هر گونه آنتی بادی در یک گربه سالم نشان میدهد که گربه مستعد عفونت است. گربهها تا دو هفته پس از ابتلا به عفونت میتوانند این انگل را دفع کنند.
درمان توکسوپلاسموز گربه چگونه انجام میشود؟
درمان معمولاً شامل یک دوره آنتی بیوتیکی با استفاده از کلیندامایسین است که به تنهایی یا همراه با کورتیکواستروئیدها در صورت التهاب چشمگیر چشم یا سیستم عصبی مرکزی استفاده میشود. درمان در حالت ایده آل باید بلافاصله پس از تشخیص شروع شود و تا چند روز پس از ناپدید شدن علائم ادامه یابد. در بیماری حاد، درمان اغلب بر اساس سطوح بالای آنتی بادی IgM اولیه آغاز میشود. اگر بهبود بالینی در عرض دو تا سه روز مشاهده نشد، تشخیص توکسوپلاسموز ممکن است مورد تردید قرار گیرد.
چگونه میتوانم از گربه خود در برابر توکسوپلاسموز محافظت کنم؟
محافظت از گربه در برابر توکسوپلاسموز نیز ممکن است به محافظت از شما در برابر توکسوپلاسموز کمک کند. در ادامه به بررسی راهکارهایی میپردازیم که به پیشگیری از این بیماری کمک میکند:
- به گربه خود غذای خشک یا کنسرو شدهی تجاری بدهید.
- هرگز به گربه خود گوشت خام ندهید زیرا این میتواند منبع عفونت توکسوپلاسما باشد.
- گربههای داخل خانه را در داخل خانه نگه دارید تا با خوردن حیوانات کوچک آلوده نشوند.
چگونه توکسوپلاسموز به انسان منتقل میشود؟
افراد از چند طریق به توکسوپلاسموز مبتلا میشوند:
- خوردن غذا، نوشیدن آب، یا بلعیدن تصادفی خاک آلوده به مدفوع گربه.
- خوردن گوشت خام یا نیم پز حیوانات (به ویژه خوک، بره یا شکار وحشی) که به توکسوپلاسما آلوده شده اند.
- مستقیماً از یک زن باردار به فرزند متولد نشدهاش؛ زمانی که مادر درست قبل یا در طول بارداری به توکسوپلاسما مبتلا میشود.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به توکسوپلاسموز هستند؟
زنان باردار و افراد دارای نقص ایمنی دو جمعیتی هستند که بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات سلامتی پس از قرار گرفتن در معرض توکسوپلاسموز هستند. عفونت داخل رحمی بزرگترین نگرانی در انسان است. بین یک سوم تا نیمی از نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری توکسوپلاسما را دریافت کردهاند، آلوده هستند. اکثریت قریب به اتفاق زنانی که در دوران بارداری آلوده میشوند، خودشان هیچ علامتی ندارند، و اکثر نوزادان آلوده در بدو تولد هیچ علامتی از توکسوپلاسموز نشان نمیدهند. با این حال، بسیاری از این کودکان احتمالاً در مراحل بعدی زندگی دچار علائم عفونت می شوند، از جمله از دست دادن بینایی و شنوایی، عقب ماندگی ذهنی، و در موارد شدید، مرگ.
توکسوپلاسموز در افرادی که تحت درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند یا دارای یک بیماری سرکوبگر سیستم ایمنی مانند ایدز هستند، ممکن است بزرگ شدن غدد لنفاوی، اختلالات چشم و سیستم عصبی مرکزی، بیماریهای تنفسی و بیماری قلبی را تجربه کنند. در این بیماران، به ویژه مبتلایان به ایدز، عود بیماری شایع است و میزان مرگ و میر بالاست.
در گذشته به افراد دارای نقص ایمنی و زنان باردار توصیه میشد که از گربه پرهیز کنند. با این حال، CDC (Centers for Disease Control) اکنون توصیه میکند که این ضروری نیست. برای پاسخ به سؤالات خاص در مورد عفونت توکسوپلاسموز در انسانها، لطفاً با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
اگر در معرض خطر باشم، آیا میتوانم از گربه نگه دارم؟
بله، اگر فردی در معرض خطر عفونت شدید هستید (به عنوان مثال، سیستم ایمنی ضعیفی دارید یا باردار هستید) میتوانید گربه خود را نگه دارید. با این حال، چندین احتیاط ایمنی وجود دارد که باید برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض توکسوپلاسما انجام دهید، از جمله موارد زیر:
- اطمینان حاصل کنید که جعبه خاک گربه را روزانه تعویض کنید. انگل توکسوپلاسما تا 1 تا 5 روز پس از ریختن در مدفوع گربه عفونی نمیشود.
اگر باردار هستید یا نقص ایمنی دارید:
در صورت امکان از تعویض خاک گربه خودداری کنید. اگر هیچ کس دیگری نمیتواند این کار را انجام دهد، دستکش یکبار مصرف بپوشید و پس از آن دستهای خود را با آب و صابون بشویید.
گربهها را در داخل خانه نگه دارید. این به این دلیل است که گربهها از طریق شکار و خوردن جوندگان، پرندگان یا سایر حیوانات کوچک آلوده به انگل به توکسوپلاسما آلوده می شوند.
- گربههای خیابانی، به ویژه بچه گربهها را به سرپرستی قبول نکنید و آنها را نگهداری نکنید. در دوران بارداری یا نقص ایمنی، گربه جدیدی نگیرید.
- همانطور که گفته شد، به گربهها فقط به غذای تجاری کنسرو شده یا خشک شده یا غذای سفره خوب پخته شده غذا بدهید، نه گوشت خام یا نیم پز.
سخن پایانی
همانطور که بیان شد، بیماری توکسوپلاسموز گربه،بیماریای تهدید کننده به شمار نمیرود و در اکثر مواقع علائمی هم از خود نشان نمیدهد. این بیماری میتواند به انسان نیز منتقل شود اما انتقال آن از طریق حیوانات خانگی کمتر است. اگر علائمی از بیماری در گربه خود مشاهده کردید، سریعاً موضوع را با دامپزشک خود در میان بگذارید. اگر در این زمینه نیاز به راهنماییهای بیشتر داشتید، میتوانید از دامپزشک آنلاین گربه پلتفرم پت بوم استفاده کنید.
منابع: vet.cornell.edu | vcahospitals.com | cdc.gov
سوالات متداول
آیا توکسوپلاسموز در گربهها کشنده است؟
توکسوپلاسموز در گربهها به ندرت کشنده است، مگر اینکه خیلی جوان باشند یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند، مانند گربههایی که FIV یا FeLV مثبت هستند. خوشبختانه، گربهها پس از قرار گرفتن در معرض و بهبودی، به طور کلی ایمنی پیدا میکنند.
آیا انسان میتواند به توکسوپلاسموز از گربه مبتلا شود؟
سایر حیوانات و همچنین انسانها ، تقریباً مانند گربهها (تماس با مدفوع یا گوشت نپخته) به T. gondii مبتلا میشوند. شما نمیتوانید از طریق تعامل و نوازش گربهها آلوده شوید!
آیا واکسنی برای توکسوپلاسموز وجود دارد؟
هیچ واکسنی برای محافظت در برابر توکسوپلاسموز در حیوانات یا انسان وجود ندارد.
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز دامپزشک نیست.
بدون دیدگاه