بیماری‌هایی که منشا قارچی دارند از آن دسته بیماری‌هایی هستند که در صورتی که زود تشخیص داده شوند، می‌توانند به خوبی درمان شوند. ما در این مقاله به بررسی بیماری‌های قارچی در پرندگان، علائم و تشخیص آن می‌پردازیم. اگر می‌خواهید در مورد این موضوع بیشتر بدانید، با ما در ادامه مطلب همراه شوید.
بیماری‌های قارچی در پرندگان خانگی شایع هستند. اغلب، آن‌ها یک عفونت ثانویه هستند که در اثر بیماری یا نقص ایمنی ایجاد می‌شوند. شایع ترین بیماری‌های قارچی عفونت‌های دستگاه تنفسی ناشی از گونه‌های آسپرژیلوس و عفونت‌های دستگاه گوارش ناشی از گونه‌های کاندیدا می‌باشد. البته عفونت ماکرورابدوس ارنیتوگاسترنیز یک قارچ غیرمعمول است که دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بیشتر در پرندگان خانگی کوچک (مرغ عشق، فنچ، طوطی‌ها و عروس هلندی‌ها) دیده می‌شود. در ادامه به بررسی رایج‌ترین بیماری‌های قارچی پرندگان می‌پردازیم:
آیا نیاز دارید با دامپزشک صحبت کنید؟
1. کاندیدیازیس
کاندیدیازیس یک بیماری قارچی شایع است که بیشتر در پرندگان جوان یا دارای نقص ایمنی دیده می‌شود. این بیماری بیشتر جوجه‌هایی را مبتلا می‌کند که هنوز از طریق والدین خود تغذیه می‌شوند. پرندگانی که از داروهای ضد میکروبی وسیع الطیف استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر هستند. اغلب، کاندیدیازیس ثانویه به دلیل نگهداری ضعیف و محیط آلوده ایجاد می‌شود. علائم بالینی عبارتند از بی‌اشتهایی، پلاک‌های سفید در حفره دهان، نارسایی و کاهش وزن. ضخیم شدن چینه دان نیز ممکن است ایجاد شود. گزینه‌های درمانی شامل نیستاتین یا فلوکونازول است.
اگر می‌خواهید در مورد بیماری کاندیدیازیس بیشتر بدانید، این مقاله به شما پیشنهاد می‌شود: بیماری کاندیدیازیس در پرندگان + علائم، درمان
عامل ایجاد این بیماری، مخمر فرصت طلب کاندیدا آلبیکنس است که معمولاً دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سی آلبیکنس به طور کلی یک پاتوژن اولیه در نظر گرفته نمی شود. تعداد کمی ازعامل ایجاد کاندیدا معمولاً در دستگاه گوارش پرندگان یافت می‌شود و ممکن است زمانی که فلور گوارشی (مجموعه‌ای از میکروب‌ها که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند)به شکل
طبیعی به دلیل سرکوب سیستم ایمنی مختل شود، پاتولوژیک( بیماری‌زا) شود.
جوجه عروس هلندی‌ها حساس ترین گونه برای ابتلا به این بیماری در نظر گرفته می‌شوند. عفونت ممکن است درون زا باشد یعنی به دلیل رشد بیش از حد مخمر، یا ناشی از تلقیح خوراکی تعداد زیادی کاندیدا، چه از طریق تغذیه والدین و یا چه با تغذیه دستی با ظروفی که به اندازه کافی تمیز نشده‌اند، ایجاد شود.
علائم بالینی در پرندگان بالغ معمولاً خفیف است و ممکن است شامل کاهش وزن خفیف، بی‌حالی و پرهای کدر باشد. پرندگان جوان ممکن است بیماری شدیدتری داشته باشند، به خصوص اگر دچار نقص ایمنی باشند. علائم بالینی در پرندگان جوان شامل بی‌اشتهایی، پلاک‌های سفید در حفره دهان، نارسایی و کاهش وزن است.
همانطور که گفته شد، اغلب، کاندیدیازیس ثانویه به دلیل شرایط نگهداری و پرورش ضعیف و محیط آلوده است. اگر کاندیدا به دلیل عاملی برون زا ایجاد شود (مثلاً بهداشت ضعیف در لانه یا ظرف تغذیه)، از بین بردن منبع کاندیدا بسیار مهم است. در نوزادان مبتلا به علائم چینه دان، چینه دان باید تخلیه شود و مقادیر کمتری تغذیه شود تا زمانی که علائم برطرف شود. متوکلوپرامید ممکن است به تحرک پینه دان کمک کند و از بازگشت مجدد غذا از آن جلوگیری کند.
2. آسپرژیلوزیس
آسپرژیلوزیس یک عفونت فرصت طلب است که معمولاً در پرندگان دارای نقص ایمنی رخ می‌دهد. علائم آن عبارتند از افسردگی، بی‌اشتهایی، تغییر صدا، افزایش تنفس و یا تنگی نفس. تشخیص بر اساس گونه، علائم بالینی، آزمایش خون و تصویربرداری تشخیصی است. عفونت کیسه هوایی اغلب در رادیوگرافی دیده می‌شود. درمان با ایتراکونازول، وریکونازول یا آمفوتریسین است. گرانولوم‌های قارچی(تومورهای قارچی) ممکن است نیاز به برداشتن از طریق جراحی داشته باشند.
آسپرژیلوزیس یک عفونت فرصت‌طلب است که معمولاً در میزبان‌های دارای نقص ایمنی (سوء تغذیه، به‌ویژه کمبود ویتامین آ) یا زمانی که پرندگان در معرض تعداد زیادی ذرات هوایی آلوده قرار می‌گیرند، رخ می‌دهد. این بیماری، از پرنده‌ای به پرنده‌ی دیگر منتقل نمی‌شود.
عوامل مستعد کننده برای ابتلا به عفونت عبارتند از تمایل گونه‌ها (طوطی خاکستری آفریقایی، طوطی آمازون، عروس هلندی و ماکائو)، ورود غذا یا دارو به ریه، سرکوب سیستم ایمنی (بیماری زمینه ای)، بستر یا خوراک کپک زده و استفاده از کورتیکواستروئیدها. بهداشت نامناسب و تهویه ناکافی به ویژه در آب و هوای گرم و مرطوب نیز می‌توانند احتمال بروز بیماری را افزایش دهد.
تشخیص این بیماری در پرندگان از طریق عوامل زیر انجام می‌شود:
- تاریخچه، تظاهرات بالینی
- پروفایل بیوشیمی، سرولوژی، سنجش آزمایش پی سی آر
- تصویربرداری (رادیوگرافی، سی تی، آندوسکوپی)
- سیتولوژی، هیستوپاتولوژی، کشت
تشخیص آسپرژیلوزیس می‌تواند چالش برانگیز باشد اما باید جدی گرفته شود زیرا درمان آن طولانی مدت و پرهزینه است. آسپرژیلوزیس را باید در هر پرنده خانگی که علائم بیماری تنفسی فوقانی یا تحتانی نشان می‌دهد، در نظر گرفت.
درمان این بیماری شامل:
- ضد قارچ‌ها (خوراکی، داخل وریدی، داخل بینی، نبولیزاسیون)
- مراقبت‌های حمایتی (اکسیژن، تغذیه، مایعات)، احتمال قرار دادن لوله کیسه هوا
- معاینه آندوسکوپی و یا دبریدمان(برداشت یا حذف یک بخش از بافت مرده) از طریق جراحی
درمان آسپرژیلوزیس بسته به محل عفونت متفاوت است. عفونت حاد نای همراه با انسداد توسط آسپرژیلوزیس یک مورد اورژانسی است که ممکن است نیاز به قرار دادن لوله کیسه هوا داشته باشد.
3. عفونت ماکرورابدوس ارنیتوگاستر
عفونت ماکرورابدوس ارنیتوگاستر مخمری است که اغلب بر روی پیش معده و معده پرندگان خانگی کوچکتر (مثلاً طوطی، مرغ عشق، عروس هلندی و فنچ) تأثیر می‌گذارد. این ارگانیسم که قبلاً به عنوان یک باکتری توصیف میشد، توزیع جهانی دارد و از نظر بیماری‌زایی بسیار متفاوت است.
علائم بالینی عفونت عبارتند از کاهش وزن، بازگشت مجدد غذا، بی‌حالی، دفع غذای هضم نشده و اسهال. این علائم بالینی ممکن است شبیه بیماری اتساع پیش معده باشد.
مرگ و میر ممکن است بالا باشد، اما پرندگان ممکن است بهبود یابند. در پرندگانی که بهبود می‌یابند، احتمال عود و ریزش احتمالی ارگانیسم در مدفوع وجود دارد. این بیماری اغلب همراه با سرکوب سیستم ایمنی (مثلاً عفونت پلیوماویروس و سیرکوویروس) دیده می‌شود. عفونت بدون علامت نیز شایع است.
اهداف درمان عفونت، کاهش تعداد ارگانیسم‌ها و بهبود سلامت عمومی و قابلیت ایمنی پرنده است. آمفوتریسین بالاترین میزان موفقیت درمان را داشته است، اما شکست‌ها در درمان، به ویژه با مدت زمان درمان کوتاه‌تر، رایج هستند. گزارش‌ها حاکی از آن است که اسیدی شدن پیش معده ( با استفاده ازسرکه سیب، ویتامین سی) محیطی را ایجاد می‌کند که شرایط بدی را برای تکثیر آن ایجاد می‌کند. گفته شده است که وریکونازول نیز در درمان موفق بوده است.
| کاندیدیازیس | آسپرژیلوزیس | عفونت ماکرورابدوس ارنیتوگاستر |
| علائم: بی‌اشتهایی، پلاک‌های سفید در حفره دهان، نارسایی و کاهش وزن | علائم: افسردگی، بی‌اشتهایی، تغییر صدا، افزایش تنفس و یا تنگی نفس | علائم: کاهش وزن، بازگشت مجدد غذا، بی‌حالی، دفع غذای هضم نشده و اسهال |
| گونه‌های مستعد: جوجه عروس‌هلندی‌ها | گونه‌های مستعد: طوطی خاکستری آفریقایی، طوطی آمازون، عروس هلندی و ماکائو | گونه‌های مستعد: طوطی، مرغ عشق، عروس هلندی و فنچ |
چگونه از بروز بیماری‌های قارچی در پرنده‌ام جلوگیری کنم؟
پیشگیری از این بیماری‌های قارچی اغلب آسان تر از درمان است. بنابراین دامپزشک باید با به حداقل رساندن استرس، حفظ محیطی سالم، محدود کردن استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک‌ها و کورتیکواستروئیدها و کاهش قرار گرفتن در معرض ارگانیسم‌های قارچی برای جلوگیری از عفونت تلاش کند.
سخن پایانی
کاندیدیازیس، آسپرژیلوزیس و عفونت ماکرورابدوس ارنیتوگاستر از شایع‌ترین بیماری‌های قارچی در پرندگان هستند. هر کدام از این بیماری‌ها بنا بر نظر دامپزشک، درمان خاص خود را دارند. اگر هر گونه علائمی ازبیماری در پرنده خانگی خود مشاهده کردید، حتماً موضوع را با دامپزشک خود در میان بگذارید. اگر در این زمینه سوالی داشتید، می‌توانید از مشاوره تلفنی دامپزشکی پلتفرم پت بوم استفاده کرده و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
منابع: msdvetmanual.com | pubmed.ncbi
آیا نیاز دارید با دامپزشک صحبت کنید؟
ارتباط تلفنی و چت با دامپزشکان پت بوم به‌صورت شبانه‌روزی، برای دریافت مشاوره روی دکمه زیر کلیک کنید.
پرنده ام ی مدت وقتی همه جا تاریک میشد به قفس می‌کوبید، پاها و نوکشم پوستش حالت بیماری گرفته و انگار قارچ زده هر روز هم داره بد تر میشه ، روی دوپا هاشم سخته انگار براش وایسه به خاطر درد . ممنون میشم کمکم کنید