در پرندگان خانگی، بیماری‌های دستگاه تنفسی بسیار شایع است. آن‌ها می‌توانند توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها ایجاد شوند. شناسایی و درمان این بیماری‌ها در مراحل اولیه، زمانی که احتمال موثر بودن درمان بسیار بیشتر است، بسیار مهم است. اگر می‌خواهید در مورد بیماری تنفسی پرندگان بیشتر بدانید، با ما در ادامه مطلب همراه شوید.
برخی از علل بیماری‌های تنفسی در پرندگان خانگی چیست؟
مشکلات تنفسی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. یکی از این دلایل، نوع تغذیه است. تغذیه با رژیم غذایی دانه‌ای مشکلی رایج در میان بسیاری از پرندگان مبتلا به مشکلات تنفسی است. دانه‌ها، حاوی ویتامین آ بسیار کمی هستند که برای رشد طبیعی اپیتلیوم (سلول‌های پوست) که مجرای تنفسی را می‌پوشاند، مورد نیاز است. کمبود ویتامین آ منجر به اپیتلیوم غیر طبیعی می‌شود که به راحتی توسط میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها مورد حمله قرار می‌گیرد. با این حال، انگل‌ها، تومورها، قارچ‌ها (مانند آسپرژیلوس)، ویروس‌ها، مایکوپلاسما (نوع منحصربه‌فرد باکتری) و به‌ویژه باکتری کلامیدوفیلا (که باعث تب طوطی یا کلامیدیوز در پرندگان می‌شود)، می‌توانند باعث عفونت‌های تنفسی در پرندگان نیز شوند.
آیا نیاز دارید با دامپزشک صحبت کنید؟
انواع بیماری تنفسی در پرندگان
بسیاری از بیماری‌ها در پرندگان وجود دارند که سیستم تنفسی را تهدید می‌کنند. این بیماری‌ها وابسته به نوع‌شان، علائم و دلایل بسیار زیادی دارند. در ادامه برخی از این بیماری‌ها را بررسی می‌کنیم:
1. آسپرژیلوزیس
آسپرژیلوزیس شایع‌ترین عفونت قارچی در پرندگان است که به دو شکل بروز می‌کند. شکل اول عمدتاً در پرندگان جوان و پرندگان تازه وارد شده از تخم رخ می‌دهد. شکل دوم، مزمن‌ترو بیشتر در پرندگان مسن تری که در اسارت بوده‌اند، رخ می‌دهد. غذای آلوده، آب آلوده و تهویه ضعیف، منابع این عفونت قارچی هستند. پرندگانی که هاگ‌های این قارچ را استنشاق می‌کنند ممکن است، آن‌ها را به داخل ریه‌ها و کیسه‌های هوایی خود حمل کنند.
هنگامی که پرنده ضعیف تحت استرس قرار می‌گیرد و عملکرد ایمنی آن کاهش می‌یابد، بیماری شروع می‌شود. آسپرژیلوزیس در بسیاری از گونه‌های پرندگان تشخیص داده شده‌است. سوء تغذیه طولانی مدت، به ویژه کمبود ویتامین، شایع ترین علت ضعف سیستم تنفسی است که پرندگان را مستعد ابتلا به شکل مزمن آسپرژیلوزیس می‌کند.
آسپرژیلوزیس معمولاً دستگاه تنفسی تحتانی را درگیر می‌کند. اگرچه ریه‌ها و کیسه‌های هوایی معمولاً درگیر هستند، نای، سیرینکس (ارگان صوتی) و برونش‌ها نیز ممکن است درگیر شوند. عفونت می‌تواند از دستگاه تنفسی به سایر اندام‌ها (استخوان، کبد، کلیه ها یا مغز) سرایت کند. در این بیماری، عفونت چشم و پوست نیز ممکن است رخ دهد.
علائم عفونت به شکل شدید و کوتاه مدت که پرندگان جوان و تازه وارد شده از تخم را تحت تاثیر قرار می‌دهند شامل از دست دادن اشتها و تنفس سخت می‌باشد؛ البته مرگ ناگهانی نیز ممکن است رخ دهد. احتقان مخاط سفید ریه‌ها و کیسه‌های هوایی در ریه‌ها ممکن است در طول معاینه پرنده مشاهده شود. کیسه‌های هوا ممکن است ملتهب شوند و منجر به عارضه‌ای شود که گاهی به آن ایرساکولیت می‌گویند.
در شکل مزمن، تنفس سخت، تغییر صدا، کمبود انرژی، افسردگی و لاغری ممکن است دیده شوند. عفونت قارچی گسترده یا مزمن ممکن است منجر به تغییرات استخوانی و ناهنجاری دائمی ساختار تنفسی فوقانی شود. اگر سیستم عصبی مرکزی تحت تأثیر قرار گیرد، ممکن است پرنده دچار عدم هماهنگی حرکات و فلجی شود.
علائم ناشی از آسپرژیلوزیس مشابه علائمی است که در سایر عفونت‌های تنفسی مشاهده می‌شوند. اگر عفونت در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان با داروهای ضد قارچ اغلب موفقیت آمیز است. مهم است که هر زمان که پرنده شما علائم بیماری تنفسی داشت با دامپزشک خود مشورت کنید.
برای کمک به جلوگیری از آسپرژیلوزیس، بهداشت، از جمله تهویه مناسب قفس پرندگان و تغذیه مناسب، باید همیشه رعایت شود.
2. آنفولانزا یکی از بیماری‌های تنفسی پرندگان
آنفولانزای پرندگان توسط ویروسی ایجاد می‌شود که منشا آن پرندگان وحشی است، اما اخیراً به دلیل توانایی آن در آلوده کردن طیور اهلی و سایر پرندگان و به دلیل پتانسیل آن برای آلوده کردن مردم به یک نگرانی قابل توجه تبدیل شده‌است. با کشف اخیر جهش‌های جدید، این ویروس ممکن است به تهدید سلامتی مهم تری در پرندگان و انسان تبدیل شود. قبل از خرید یک پرنده جدید، همیشه باید بدانید که از کجا آمده است و همچنین باید توسط دامپزشک او را بررسی کنید تا مشخص شود آیا این پرنده دارای بیماری‌های عفونی است یا خیر.
ویروس آنفلوانزای پرندگان از طریق تماس مستقیم با ترشحات تنفسی و مدفوع پرندگان وحشی، اهلی یا خانگی آلوده منتقل می‌شود. علائم عفونت و شدت بیماری وابسته به سویه ویروس و گونه آلوده متفاوت است. سویه‌هایی وجود دارند که باعث بیماری خفیف می‌شوند و بعضی منجر به بیماری شدید با مرگ و میر می‌شوند.
برخی از پرندگان آلوده ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و بهبود یابند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به طور ناگهانی و بدون هیچ نشانه‌ای از بیماری، بمیرند. پرندگانی که علائم بیماری تنفسی را نشان می‌دهند باید به سرعت از سایر پرندگان جدا شده و توسط دامپزشک معاینه شوند، که می‌تواند با ارائه نمونه‌هایی برای جداسازی و شناسایی ویروس، آنفلوانزای پرندگان را تشخیص دهد.
اگرچه واکسن‌هایی برای برخی از انواع آنفلوانزای پرندگان در طیور اهلی ساخته شده‌است، اما مشخص نیست که آیا این واکسن‌ها می‌توانند گونه‌های دیگر پرندگان را از عفونت محافظت کنند یا خیر. یک راه مهم برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض ویروس، جلوگیری از تماس بین پرندگان اهلی و پرندگان وحشی است که ممکن است ناقل ویروس باشند.
3. پنومونیت با حساسیت بیش از حد (آسم ماکائو)
این بیماری، یک وضعیت تنفسی مشابه بیماری مزمن انسدادی ریه که بر روی ماکائوها (عمدتاً ماکائوهای آبی و طلایی) تاثیر می‌گذارد، برای چندین دهه شناخته شده‌است. این پرندگان اغلب دارای سابقه نگهداری در محیط‌های با تهویه ضعیف با پرندگانی هستند که مقادیر زیادی شوره تولید می‌کنند (مانند کاکادوها و طوطی‌های خاکستری آفریقایی). این بدان معنا نیست که همه‌ی ماکائوها باید در مناطق مجزا از کاکادوها یا خاکستری آفریقایی نگهداری شوند، اما گردش هوا و بهداشت محیطی در نگهداری از پرندگان بسیار مهم است.
پرندگانی که دچار این حساسیت می‌شوند ممکن است عفونت‌های باکتریایی یا قارچی ثانویه نیز داشته باشند. دامپزشک شما ممکن است چندین روش برای تعیین اینکه آیا وضعیت تنفسی ماکائو شما به دلیل این بیماری است یا نه، انجام دهد. شمارش سلول‌های خونی و اشعه ایکس اغلب برای تشخیص بیماری انجام می‌شوند. بیوپسی(نمونه برداری) ریه راه دیگری برای تایید تشخیص بیماری است.
در ابتدا بهترین درمان برای پرنده‌ای که به دلیل این بیماری دچار مشکل تنفسی است، اکسیژن است. دامپزشک شما همچنین ممکن است استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها یا سایر داروهای ضد التهابی را در نظر بگیرد. مدیریت طولانی مدت نیاز به کیفیت هوا و تهویه مطلوب دارد. یک فیلتر هوای خوب در نزدیکی قفس، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. عود کردن بیماری ممکن است رخ دهند و پرنده نیاز به بستری مجدد و درمان داشته باشد، اما تغییر محیط و افزایش تهویه احتمال عود شدید بیماری را کاهش می دهد. متاسفانه پرندگان مبتلا ممکن است طول عمر کمتری داشته باشند.
پلی سیتمی، افزایش درصد گلبول‌های قرمز خون، یک یافته بسیار رایج در آزمایش خون است و ممکن است بهترین روش برای غربالگری این بیماری قبل از تبدیل شدن به یک مشکل قابل توجه باشد.
4. بیماری نیوکاسل
بیماری نیوکاسل که توسط ویروس پارامیکسوویروس ایجاد می‌شود، تهدیدی قابل توجه برای صنعت طیور است اما می‌تواند پرندگان خانگی را نیز آلوده کند. انتقال از طریق ذرات هوایی، آلودگی مدفوعی غذا یا آب، تماس مستقیم با پرندگان آلوده و تماس با وسایلی است که به ویروس آلوده هستند، اتفاق می‌افتد.
علائم عفونت عبارتند از:
- افسردگی
- کاهش اشتها و وزن
- عطسه، ترشح از چشم‌ها یا سوراخ‌های بینی
- مشکل در تنفس
- اسهال زرد یا سبز روشن
- عدم هماهنگی حرکات
- تکان دادن سر
- گرفتگی عضلات
در مراحل بعدی فلج بال‌ها یا پاها، حرکات غیر ارادی یا تند، پیچ خوردگی گردن و وضعیت غیر طبیعی سر و گشاد شدن مردمک‌ها نیز ممکن است دیده شود. پرندگان ممکن است به طور ناگهانی بدون هیچ علامتی بمیرند.
متاسفانه هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد. در صورت مشکوک بودن، بیماری نیوکاسل به دلیل اثرات مخرب احتمالی آن بر طیور خانگی باید به مقامات مربوطه گزارش شود.
بیماری‌های تنفسی در پرندگان چگونه درمان می‌شوند؟
پس از تشخیص صحیح، اگر مشکل عفونت باکتریایی باشد، دامپزشک شما ممکن است درمان دوره‌ای از آنتی بیوتیک‌ها را پیشنهاد دهد. داروهای ضد قارچ خوراکی یا تنفسی، برای درمان بیماری‌های قارچی مانند آسپرژیلوزیس استفاده می‌شوند. رژیم‌های غذایی نامناسب به آرامی اصلاح می‌شوند و در صورت مشکوک شدن به کمبود ویتامین آ از مکمل‌های ویتامین استفاده می‌شود. پرندگانی که به شدت بیمار هستند در بیمارستان بستری می‌شوند تا بتوان از داروهای تزریقی و تنفسی استفاده کرد و در صورت نیاز می‌توان از مایعات داخل وریدی استفاده کرد.
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، کلید درمان موفق پرندگان مبتلا به بیماری دستگاه تنفسی است.
سخن پایانی
بیماری‌های تنفسی در پرندگان، جزو رایج ترین بیماری‌ها هستند که در صورتی که به موقع تشخیص داده شوند، می‌توانند درمان شوند. درمان این بیماری‌ها وابسته به نظر دامپزشک شماست. در صورتی که علائمی از بیماری در پرنده‌ی خود مشاهده کردید، حتماً این مورد را با دامپزشک خود در میان بگذارید. اگر در این زمینه نیاز به راهنمایی داشتید، می‌توانید از مشاوره دامپزشکی پت بوم استفاده کنید.
منابع: msdvetmanual.com | vcahospitals.com
آیا نیاز دارید با دامپزشک صحبت کنید؟
ارتباط تلفنی و چت با دامپزشکان پت بوم به‌صورت شبانه‌روزی، برای دریافت مشاوره روی دکمه زیر کلیک کنید.
بدون دیدگاه